Stress - vriend of vijand?

Onlangs las ik een interessant interview met Sonia Lupien, stressonderzoeker aan de universiteit van Montreal. Haar boodschap is: ‘stress is het beste wat ons als mensheid is overkomen’. Volgens Sonia stressen we teveel over stress. Uit door haar uitgevoerd wetenschappelijk onderzoek blijkt dat hoe banger je ervoor bent, hoe meer last je ervan hebt. 

Overleven

Ze wijst erop dat stress noodzakelijk is om te overleven. De stressreactie zorgt ervoor dat je adequaat kunt reageren op gevaar. Daarnaast stimuleren stresshormonen het geheugen en zorgen ervoor dat je je bed uitkomt ’s ochtends. En een gezonde dosis stress is nodig om een prestatie te kunnen neerzetten.

Stress hoeft inderdaad niet altijd als iets negatiefs gezien te worden. ‘Zonder wrijving geen glans’ hoor je wel eens. Mijn ervaring is dat een gevoel van urgentie en een bepaalde mate van druk juist prettig kunnen aanvoelen. Maar we weten ook dat chronische stress uitput en kan leiden tot burn-out en ziektes. 

Interpretatie

Ons stresssysteem is helaas niet goed meegeëvolueerd. Het mensenbrein activeert dit instinctieve systeem niet alleen als we fysiek bedreigd worden maar ook bij bedreigingen van meer psychische aard. Denk maar aan met haast in de file staan, werken tegen deadlines of moeten spreken voor een zaal met honderden mensen. 

Het is dan onze interpretatie van een bepaalde situatie die ervoor zorgt dat het stresssysteem wordt geactiveerd. Het reageert dan hetzelfde als bij een acute fysieke noodsituatie. Adrenaline komt vrij en cortisol en anderen stresshormonen worden aangemaakt. De stressreactie wordt dan niet zozeer gerechtvaardigd door de situatie maar wordt voornamelijk getriggerd door de eigen interpretatie van de situatie.

Pauzemomenten

Door mindfulness-training krijg je in de gaten hoe je interpreteert en ga je inzien dat je die gedachten niet per se hoeft te volgen. Je ontwikkelt de vaardigheid pauzemomenten in te bouwen, die ervoor zorgen dat je stressvolle situaties vanuit een breder perspectief bekijkt. Hierdoor ontstaat er ruimte voor een bewuste reactie in plaats van een automatische waardoor je stress doorgaans vermindert. Vooral in stresssituaties zijn we namelijk vaak geneigd op de automatische piloot te reageren. Deze reacties verergeren de stress meestal sterk.

Dus ja, stress heeft ons ver gebracht maar ga er bewust mee om. Stress is immers een overlevingsreactie.